Pokaż swój włos, a powiem ci jak śpisz

Badacze myśleli, że zegar dobowy zlokalizowany był jedynie w mózgu. Jednak naukowcy odkryli w późnych latach 90., że geny rytmu dobowego ulegają ekspresji w tkankach całego ciała. W serii doświadczeń z myszami badacze powiązali te geny ze zmianami masy ciała, a nawet utratą poczucia czasu po zażyciu marihuany. Trudniej jednak było badać to zjawisko u ludzi. Dzieje się tak, ponieważ analiza genów opiera się na badaniach inwazyjnych, takich jak pobieranie krwi kilka razy dziennie lub wycinanie małego kawałka skóry.

Makoto Akashi z Yamaguchi University w Japonii oraz jego koledzy szukali prostszego sposobu dla ustalenia aktywności genu regulującego cykl dobowy. Użyli włosów wyrwanych ze skóry głowy lub brody. Po izolacji RNA z tych komórek stwierdzili, że aktywność genu rytmu dobowego wzrastała kiedy ochotnicy byli obudzeni i aktywni, a najwcześniej uaktywniał się on u tych którzy wstawali wyjątkowo rano.

Następnie Akashi i jego koledzy przerywali rytm snu i czuwania u zdrowych ludzi. Prosili ochotników o to aby coraz później kładli się spać i naświetlali intensywnym światłem przez 30 minut po przebudzeniu. Doświadczenie to trwało 3 tygodnie. Pod koniec tych 3 tygodni, kiedy ochotnicy budzili się około 4 godzin później niż mieli to z zwyczaju, aktywność genów rytmu domowego w ich mieszkach włosowych również uległa zmianie, ale tylko o około 2,5 godziny - podał zespół w Proceedings of the National Academy of Sciences.

Grupa Akashi'ego zaobserwowała podobną zmianę u osób pracujących w nocy. Zespół przebadał mieszki włosowe ochotników, którzy pracowali na pierwszą zmianę od 6 rano do 15 w pierwszym tygodniu, na drugą zmianę od 15 do północy i z powrotem na pierwszą zmianę w trzecim tygodniu.

Aktywność genu była o 5 godzin opóźniona stosunku do stylu życia pracujących na zmianę, co wskazuje na to iż 3 tygodnie nie wystarczają aby zegar ciała przystosował się do nowych schematów. Śledzenie genów rytmu dobowego w mieszkach włosowych pomaga naukowcom zastosować lepszy monitoring pacjentów z zaburzeniami snu i innymi zaburzeniami rytmu dobowego - mówi biolog molekularny Ueli Schibler z University of Geneva w Switzerland.

Ponieważ geny, który kontrolują wszystko od działania narządów do rytmu odżywiania się, opóźnienie zaobserwowane u pracujących na zmianę może tłumaczyć niektóre u nich występujące ważne problemy zdrowotne.

Źródło: PAP

Foto: old.wizaz.pl