Sen poprawia pamięć

Każdego dnia małe dzieci uczą się zupełnie nowych rzeczy - zwłaszcza czynności ruchowych i ich koordynacji. Muszą więc przyswoić i utrwalić ogromne ilości nowych informacji. Dlatego tak dużo śpią.

Najnowsze badania dowodzą też, jak ważną rolę może odegrać sen w rehabilitacji pacjentów, u których doszło do uszkodzenia mózgu, np. z powodu udaru. Osoby te często muszą na nowo nauczyć się mówić czy kontrolować ruchy kończyn, tłumaczą badacze.

We wcześniejszych badaniach udało się zauważyć, że sen odgrywa ważną rolę w utrwalaniu wspomnień, co jest kluczowym etapem procesu uczenia. Zespół z Beth Israel Deaconess Medical Center zaobserwował m.in., że sen poprawia wyniki w testach pamięciowych. Naukowcy nie potrafili jednak wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje.

Aby to sprawdzić, wykorzystali metodę badania aktywności mózgu - tzw. funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI).

W badaniu wzięło udział 12 zdrowych, młodych osób. Wszystkich uczono pewnej sekwencji ruchów palców, która przypominała grę na pianinie. Po zakończeniu nauki część uczestników spędziła 12 godzin śpiąc, a część pozostała nadal aktywna.

Badacze sprawdzili następnie, w jakim stopniu pacjenci zapamiętali sekwencję ruchów i jednocześnie monitorowali aktywność ich mózgów.

Zgodnie z oczekiwaniami naukowców, osoby, którym pozwolono na sen, lepiej nauczyły się zadania. Okazało się ponadto, że niektóre obszary czy struktury w ich mózgach były wyraźnie bardziej aktywne, niż w mózgach osób z drugiej grupy. Był to m.in. móżdżek, który jest centrum kontroli ruchów i odpowiada za ich koordynację, szybkość i dokładność.

Jednocześnie, aktywność niektórych struktur była niższa po okresie snu niż po okresie aktywności. Chodzi tu m.in. o obszary kontrolujące emocje, np. strach oraz o obszary odpowiedzialne za świadome monitorowanie przestrzeni.

Wygląda na to, że w czasie snu wspomnienia są "przesuwane" do tych obszarów, gdzie mogą być utrwalone, tłumaczą autorzy. W rezultacie, po przebudzeniu zadanie może być wykonywane nie tylko szybciej i dokładniej, ale też bez stresu i niemal automatycznie (wymaga bowiem mniejszego zaangażowania struktur związanych ze świadomością).

W świetle tych badań niepokojąca wydaje się współczesna tendencja do "okradania" organizmu ze snu na rzecz innych aktywności. "Nasze wyniki sugerują, że nie można się efektywnie uczyć i zdobywać nowych umiejętności, jeśli ma się za mało snu" - podkreśla prowadzący badania dr Matthew Walker.