Sen odmładza mózg

W obecnych czasach, gdy życie nabiera coraz większego tempa,
coraz trudniej jest pogodzić obowiązki zawodowe z domowymi. Wielu
z nas często powtarza z nutką żalu w głosie, że doba powinna mieć
48 godzin. W rzeczywistości staramy się jednak wypełnić wszystkie
zobowiązania i zyskać nieco dodatkowego czasu okradając się z
nocnego wypoczynku.

Każdy z nas może chyba bez wahania potwierdzić, że niedobory snu
pogarszają nasze zdolności umysłowe. Po nieprzespanej lub źle
przespanej nocy mamy problemy z koncentracją uwagi, gorzej
zapamiętujemy i wolniej reagujemy.

Dotychczasowe badania wskazują, że nie jest to tylko wynik
nadmiernego zmęczenia. Okazuje się bowiem, że sen sprzyja
utrwaleniu w nocy tego czego nauczyliśmy się za dnia.

Prześledzono to najlepiej u zwierząt laboratoryjnych i ich
zdolności do uczenia się przestrzennego.

W zapamiętywaniu przestrzennym bardzo ważną rolę odgrywa
struktura mózgu o nazwie hipokamp. Już wcześniej naukowcy
zaobserwowali, że w czasie uczenia się cech przestrzeni w
hipokampie powstają nowe neurony. Jest to tzw. proces neurogenezy,
który występuje w bardzo nielicznych obszarach dorosłego mózgu.
Można więc powiedzieć, że uczenie się odmładza mózg.

Teraz naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego razem z kolegami z
Uniwersytetu Stanforda sprawdzali czy niedobory snu mogą jakoś
zakłócać ten proces odmładzania mózgu, jaki zachodzi pod wpływem
uczenia.

Badania prowadzono na szczurach. Zwierzęta umieszczano w
labiryncie wodnym, z którego musiały samodzielnie się wydostać. A
ponieważ platformę wyjściową umieszczono pod wodą szukające jej
szczury nie mogły kierować się zmysłem wzroku czy węchu, ale
musiały zapamiętać drogę do niej, niejako utrwalić w mózgu
przestrzenną mapę labiryntu

Po zakończeniu testu w labiryncie połowie szczurów pozwolono na
sen w klatkach, a druga połowa była utrzymywana w stanie
aktywności przez 6 godzin. W tym czasie zwierzętom prezentowano
bezustannie nowe, budzące zainteresowanie bodźce. Później
pozwolono im na sen przez resztę dnia, aż do rozpoczęcia nowego
testu w labiryncie.

Jak podkreślają naukowcy, szczury nie były całkowicie pozbawione
możliwości snu, a jedynie spały mniej godzin niż zwykle. Miało to
naśladować częste u współczesnych ludzi niedosypianie i niedobory
snu.

Okazało się, że zwierzęta, które spały mniej i były przez to
mniej wypoczęte, gorzej zapamiętały drogę do platformy podwodnej
niż ich wyspani rówieśnicy. W ich mózgach nie zaobserwowano
nasilenia procesów neurogenezy, towarzyszących uczeniu się, a
powstające nowe neurony ginęły szybciej niż u zwierząt
wypoczętych. 

Zdaniem badaczy, oznacza to, że niedobory snu niwelują
odmładzający wpływ nauki na mózg.

"Z naszych badań wynika, że choć sen jest ogólnie potrzebny dla
zdrowia, to mózg potrzebuje go najbardziej ze wszystkich naszych
organów" - komentują naukowcy. Dlatego regularne niedobory snu,
nawet jeśli są niewielkie, mogą mieć długoterminowy negatywny
wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. (PAP)